Het expressionisme was een stroming in verschillende kunstdisciplines, die vanaf 1910 tot 1930 vooral in de beeldende kunsten in Frankrijk en Duitsland voorkwamen. Expressionisme was een aparte stroming binnen het modernisme, net zoals de stromingen: dadaïsme, surrealisme, futurisme, kubisme, constructivisme. Een ander term voor modernisme is ook wel de historische avant-garde. De naam expressionisme is ontstaan naar aanleiding van de tentoonstelling van schilderwerk J.A. Hervé in Parijs in 1901 van waaruit het zich verspreidde over heel west Europa (Wikipedia, 2014).

Het expressionisme is antirealistisch. De waarneembare werkelijkheid is er niet van belang. Daarvoor in de plaats vinden expressionisten dat emoties geuit moeten worden in de kunst. De bedoeling van het expressionisme is dat het publiek zelf zijn eigen werkelijkheid kan vormen bij het kunstwerk. Kunstenaars brachten op een zo simpel mogelijke manier hun gevoelens tot uitdrukking, vandaar het gebruik van geïsoleerde woorden en beeldspraak, zoals die voorkomen in het werk van Hendrik Marsman (G.J. van Bork, 2012).

Kenmerken van de expressionistische schilderkunst zijn onder andere: felle kleuren, grillige beelden, slordig geschilderd, plat vlak, geen perspectief en er wordt meer geschilderd vanuit het gevoel dan vanuit de ratio (verstand). Een mooi voorbeeld van een expressionistisch schilderij, is die van Ernst Ludwig Kirchner.  Kleuren krijgen in de schilderijen vaak een extra betekenis. In expressionistische literatuur zie je hiervan terug dat schrijvers ook kleuren gebruiken in hun tekst, die iets anders voor moeten stellen dan alleen een kleur (ArtSalonHolland, 2014).

Een mooi voorbeeld voor expressionisme in de beeldhouwkunst is 'de denker' van Auguste Rodin. Als je goed naar dit beeld kijkt zie je dat de man niet zo realistisch mogelijk is na gemaakt, maar dat er juist vrijere vormen zijn gebruikt. Het beeld straalt verder ook zeer duidelijk het gevoel van 'onwetendheid' uit. Deze gevoelsuitdrukking en vrije vormen maken het beeld een typisch expressionistisch werk (Wikipedia, 2013).

In de muziek is Arnold Schönberg een voorbeeld van een expressionistische componist. Zijn muziek is opgebouwd vanuit het idee van de 'twaalftoonstechniek' wat componisten uit andere stromingen juist niet wilde gebruikte. Zijn muziek hield in dat het niet bedoeld was om mooi te klinken, maar om zo sterk mogelijk je gevoel te uitten. Omdat Arnold gebruik maakte van deze techniek, maakte hij, als een van de weinige, expressionistisch muziekstukken (ArtSalonHolland, 2014).

Ook in de filmwereld zijn er voorbeelden van expressionistische werken. Robert Wiene's 'Das Cabinett des Dr. Caligari' is het eerste voorbeeld hiervan. Het gehele decor van deze film bestond uit expressionistische vormen en zette zich daarmee af tegen de rest van de filmindustrie (Kersten, 2009).

Gebruikte Bronnen

ArtSalonHolland. (2014). expressionisme. Opgeroepen op Februari 17, 2014, van ArtSalonHolland: https://www.artsalonholland.nl/kunst-stijlen/expressionisme-kunst

G.J. van Bork, D. D. (2012). expressionisme. Opgeroepen op Februari 17, 2014, van dbnl: https://www.dbnl.org/tekst/dela012alge01_01/dela012alge01_01_03380.php

Kersten, E. (2009, September 21). Eerst en vooral een kunstwerk. Opgeroepen op Februari 17, 2014, van 8weekly: https://www.8weekly.nl/artikel/7689/das-cabinet-des-dr-caligari-eerst-en-vooral-een-kunstwerk.html

Wikipedia. (2013, Mei 10). De Denker. Opgeroepen op Februari 17, 2014, van Wikipedia: https://nl.wikipedia.org/wiki/De_Denker

Wikipedia. (2014, Januari 6). Expressionisme. Opgeroepen op Februari 17, 2014, van Wikipedia: https://nl.wikipedia.org/wiki/Expressionisme